Almere wil in tien jaar bijna 25.000 woningen neerzetten. Dat klinkt als een bouwschema, maar het is vooral een planning voor mensen. Voor iedere oplevering zijn stukadoors nodig die wanden sausklaar maken, vaak in een paar dagen en in een strakke volgorde met schilders en vloerenleggers. Zodra de sleutel omgaat, begint de teller.

In DUIN en Nobelhorst zien we hoe dat in de praktijk werkt. Blokken gaan per portiek of per straat van ruwbouw naar afbouw. In een goede week kunnen teams meerdere woningen achter elkaar doen, mits de logistiek klopt. Valt één schakel uit, dan schuift de hele rij op.

Hoe groot is het capaciteitsgat?

Reken nuchter. Een gemiddelde nieuwbouwwoning vraagt tientallen werkuren voor dunpleister of stucwerk. Vermenigvuldig dat met duizenden woningen per jaar, en je begrijpt waarom wachttijden oplopen zodra meerdere fases samenkomen. Bewoners van New Brooklyn plannen soms weken tussen oplevering en schilderen, alleen al om zeker te zijn van beschikbare vakmensen. Wie met buren een stucdeal maakt, een gezamenlijke opdracht met vaste planning en duidelijke opleverniveaus, verkleint vaak die wachttijd.

Dat is geen onwil, maar simpelweg krapte. Veel bedrijven werken al op maximale bezetting. Extra ploegen zijn niet zomaar inzetbaar, omdat opleiding tijd kost en ervaren vakmensen schaars zijn. Een stucdeal helpt dan vooral logistiek, omdat een ploeg meerdere woningen achter elkaar kan doen. De kwaliteit stijgt mee als afspraken over voorstrijk, proefvlak en schilderklaar-moment in de stucdeal zijn vastgelegd.

Kunnen we sneller zonder kwaliteit te verliezen?

Het kan, als je keuzes durft te maken. In behangklaar opgeleverde woningen levert dunpleister vaak snel een strak, schilderklaar resultaat op. In gangen en trappenhuizen waar stootvastheid belangrijk is, kan renovlies een slimme buffer zijn tegen kleine scheurtjes door krimp. Vol stucwerk blijft de veilige route bij zichtbare toleranties of kritisch strijklicht.

Het verschil zit in maatwerk, per ruimte en per woningtype. Een vakman die bij opname de ondergrond beoordeelt, voorkomt herstelwerk. Dat scheelt uren, geld en teleurstelling, zeker bij seriematige opleveringen.

Wat zegt de opleidingstrein?

ROC’s en leermeesters leveren gemotiveerde instroom, maar de leercurve is echt. Van meelopen naar zelfstandig draaien kost maanden tot jaren, afhankelijk van het werkpakket. Zijinstromers helpen, alleen niet op het tempo waarin de woningen worden opgeleverd.

Hier zit de kans. Bedrijven die consequent opleiden, vaste leerwerkplekken bieden en samenwerken met hoofdaannemers, bouwen aan voorspelbare capaciteit. Dat is minder spectaculair dan een groot plan aankondigen, maar het werkt wel.

Wat gebeurt er met prijs en kwaliteit als het druk wordt?

Schaarste drukt door in offertes. Prijzen lopen uiteen, wachttijden worden onderdeel van de deal. Wie dan te snel wil, betaalt vaak later. Verf die onregelmatig pakt, haarscheurtjes door te weinig droogtijd, herstelwerk dat opnieuw ingepland moet worden. Goedkoop wordt dan duur.

De oplossing is saai en effectief. Heldere opleverniveaus, een vast voorstrijkprotocol, ventilatieplan, proefvlak waar het licht kritisch is. Het zijn kleine afspraken die grote problemen voorkomen.

Wat werkt wél op schaal?

Seriebouw vraagt seriematige afspraken. In blokken waar stukadoors meerdere woningen na elkaar kan doen, verdwijnen wachtdagen. Logistiek wint dan van improvisatie. Bewoners die als buren bundelen, krijgen vaak een strakker schema en soms een betere prijs.

Combineren helpt ook. Dunpleister in de woonruimtes, renovlies in druk belopen zones, vol stucwerk waar het licht elk detail verraadt. Zo verdeel je uren over methoden, zonder het eindbeeld los te laten.

Wat kunnen gemeente en markt nu besluiten?

Plan bouwstromen die voorspelbaar zijn. Als ontwikkelaars en gemeente per kwartaal aangeven hoeveel woningen de afbouw in gaan, durven bedrijven personeel aannemen en leerlingen binden. Leg afspraken vast over opnames rond de sleuteloverdracht, zodat keuzes voor dunpleister, renovlies of vol stucwerk tijdig gemaakt worden.

Investeer in leertrajecten, niet in losse noodgrepen. Meer erkende leerbedrijven, duidelijke instroompaden en ruimte voor zijinstroom leveren de capaciteit die je over vijf jaar nodig hebt. Dat is het tempo van echte groei.

Houden we dit vol?

Ja, mits we het organiseren als een keten en niet als een sprint. De bouwopgave is ambitieus, de afbouw is de lakmoesproef. Geef vakmensen tijdig zicht op volumes, kies per woning de juiste methode en maak kwaliteit meetbaar. Dan blijft Almere opleveren op schema, en krijgen bewoners vanaf dag één wanden die kloppen.