In 2024 zei 1 procent van de mensen diabetes type 1 te hebben, 4 procent had type 2. Vanaf 50 jaar neemt vooral het percentage met type 2 toe. Mensen met ernstig overgewicht hebben deze vorm van diabetes vijf keer zo vaak als mensen zonder overgewicht. Diabeten van boven de 50 hebben vaker hart- en vaatziekten, en drinken gemiddeld minder suikerhoudende dranken dan leeftijdsgenoten zonder die aandoening. Dit blijkt uit de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), in samenwerking met het RIVM en het Voedingscentrum.


Het percentage mensen dat zegt diabetes te hebben is de afgelopen tien jaar niet veranderd. Hoe ouder mensen zijn, hoe vaker diabetes voorkomt, vooral type 2. Tot 50-jarige leeftijd heeft minder dan 1 procent deze vorm van diabetes. Onder 50- tot 55-jarigen is dit 5 procent, en dit loopt op tot 14 procent onder 75-plussers.

Diabetes type 1 komt tot ongeveer 50 jaar maar heel weinig voor. Onder 50-plussers komt het met 2 procent iets meer voor.

Vijf keer vaker diabetes type 2 bij mensen met obesitas

Overgewicht - vooral obesitas (ernstig overgewicht) - is een risicofactor voor diabetes type 2. Van mensen met obesitas heeft 10 procent deze vorm van diabetes, tegen 2 procent van de mensen zonder overgewicht. Mensen jonger dan 50 jaar zonder overgewicht of met matig overgewicht hebben bijna nooit diabetes type 2. Van de 65-plussers met obesitas heeft 17 procent diabetes type 2.


Vaker hart- en vaatziekten

Bij diabetes kan een hoge bloedsuikerspiegel leiden tot beschadiging van bloedvaten en zenuwen. Hierdoor hebben mensen met diabetes een verhoogd risico op verschillende aandoeningen, waaronder hart- en vaatziekten. Onder 50-plussers, de leeftijdsgroep waarin diabetes het meest voorkomt, zeggen diabeten vaker hart- en vaatziekten te hebben: 14 procent, tegen 6 procent onder leeftijdsgenoten zonder diabetes.

50-plussers met diabetes drinken minder suikerhoudende dranken

Het drinken van veel suikerhoudende drank is een risicofactor voor het ontwikkelen van diabetes type 2. Andersom kan het hebben van diabetes invloed hebben op het voedingspatroon. Zo wordt diabeten aangeraden een voedingspatroon te kiezen met veel groente en fruit, en weinig toegevoegde suikers.

Diabeten van 50 jaar of ouder zeggen in 2023/2024 gemiddeld ruim 2 glazen suikerhoudende drank per week te drinken. Leeftijdsgenoten zonder diabetes drinken gemiddeld ruim 3 glazen per week. Ook drinken 50-plus-diabeten vaker geen of minder dan wekelijks suikerhoudende dranken: 75 procent, tegen 62 procent van de 50-plussers zonder diabetes. Daar staat tegenover dat 50-plussers met diabetes minder vaak voldoende groente en fruit eten.

Oorzaak en gevolg bij diabetes

Dit nieuwsbericht beschrijft verbanden tussen diabetes en overgewicht, hart- en vaatziekten en voeding. Het CBS doet geen uitspraken over oorzaak en gevolg; dit is niet mogelijk op basis van deze enquête. Bovendien kunnen verbanden in twee richtingen werken: zo vergoot overgewicht de kans op het krijgen van diabetes, maar kan het hebben van diabetes ook invloed hebben op je leefstijl, en daarmee indirect op je gewicht. Tot slot kunnen er nog andere, niet onderzochte factoren, een rol spelen bij diabetes.

De datum 14 november is sinds 1991 verbonden aan Wereld Diabetes Dag.

Bron: CBS