ALMERE - Trots leidt Xavier San Giorgi ons rond over zijn Utopia Eiland. Het stukje Floriade van 4 hectare is door de gemeenschap van Stichting Weerwoud omgetoverd in een idyllische wereld. Er is plek voor onder meer de bever, solitaire bijen, zoetwatermosselen en: de mens. Toen Xavier hier 3 jaar geleden begon aan zijn meesterwerk, zag het er nog heel anders uit. “Het was een hele wilde plek, en ook best gevaarlijk doordat de zieke essen en wilgen uitscheurden en omvielen. Er was geen pad te bekennen. De paden waar we nu overheen lopen, lijken heel natuurlijk. Maar die hebben we allemaal zelf aangelegd.”

Stichting Weerwoud

Xavier is de oprichter van Stichting Weerwoud. Het doel van de stichting is om iedereen te laten ervaren hoe betekenisvol het is om ecosystemen te herstellen en tegelijk voedsel te verbouwen. Het eiland is opgedeeld in 3 verschillende landschappen die laten zien hoe dit werkt.

Xavier vertelt wat hij ons wil leren. “Wist je dat driekwart van de aarde veranderd is door de mens? We hebben steden aangelegd, recreatiegebieden gemaakt en het grootste deel van onze landbouwgronden waren ooit bossen. Inmiddels leren we dat nieuwe natuur aanleggen en beschermen niet genoeg is om klimaatverandering terug te draaien. Daarom moeten we ook ecosystemen gaan herstellen in de door ons gecreëerde landschappen. Op Utopia laten we zien hoe dat kan met een schoolplein, een recreatiegebied en een boerderij. Hier doorbreken we de kunstmatige scheiding tussen mens en natuur. We laten zien dat wij als mens een positieve kracht kunnen zijn in het herstel van onze omgeving.”

Wormenwasstraat

Utopia staat bol van bijzondere manieren om mensen hierover iets bij te brengen. Xavier heeft een oude, verroeste fiets op de oever van het Weerwater gelegd om mensen te laten zien dat de mosselen zich daarop gaan nestelen. En overal zijn doorkijkjes en kunstwerken geplaatst waar een verhaal achter zit. Zo wurmen we door een tunnel die de ‘wormenwasstraat’ wordt genoemd. Het idee is dat je je even een worm waant doordat je door de wortels van de boom geborsteld wordt.

Wat Xavier vooral met het Utopia Eiland wil, is dat de bezoeker ervaart dat zij onderdeel van de natuur zijn. Deze boodschap is zo belangrijk, dat hij het op verschillende manieren wil overbrengen: “Iedereen leert namelijk op zijn eigen manier en ik hoop zo iedereen iets mee te kunnen geven.”

Het boerenbedrijf

Op het meest westelijke landschap wordt gedemonstreerd hoe ook op het boerenbedrijf ecosystemen hersteld kunnen worden. Door bomen en struiken zoals walnoten en duindoorns te combineren met akkerbouw of veeteelt wordt zowel een ecologische als economische winst gecreëerd. Dit wordt ook wel Agroforestry genoemd.

Dat voedsel verbouwen doet Xavier niet in zijn eentje. Er werken veel vrijwilligers en studenten aan mee, zodat er thee, amandelkaas en likeur van de planten kan worden gemaakt. Ook zijn er vele ondernemers betrokken geraakt bij het project. Een van die ondernemingen is de Almeerse Brouwerij Stijl.

Brouwerij Stijl

De brouwerij is in 2015 opgericht door Anneke en Raymond Geraads. In 2020 kregen zij een plek toegewezen op het Utopia Eiland, om hun eigen hop te kunnen verbouwen. Datzelfde jaar konden ze er al bier van maken. “Hop is bijna een soort onkruid volgens sommigen. Het groeit echt overal. Daar in de berm groeit het ook,” vertelt Anneke, wijzend naar een struikgewas. “Maar hier in de hoptuin groeien we gecultiveerde soorten hop, zodat we er echt lekker bier mee kunnen brouwen. Het zijn 80 planten van 6 verschillende soorten hop.”

Anneke gaat de hopplantjes in de tuin minutieus bij langs, om ze de juiste kant op te laten groeien. “Hopplantjes groeien maar 1 kant op, dus dat moet je wel volgen,” legt ze uit terwijl ze met haar voeten in de aarde staat. Voorzichtig draait ze een hopplantje om de gloednieuwe bedrading heen. “Deze draden zijn gisteren gespannen om de hop goed de lucht in te kunnen laten gaan. De plantjes kunnen tot wel 12 meter hoog groeien.”

Ontdek Utopia Eiland

Om het eiland te ontdekken hoef je niet op Floriade te zijn. We nemen je mee langs de ontdekkingsroute op dit stukje Floriade dat ook na de Expo zal blijven bestaan. Je kunt de ‘Agroforestry-route’ digitaal bewandelen via utopiaeiland.nl. Dit is het eerste van de 3 delen die samen de ontdekkingsroute vormen.